بیلیارد, مدرن شده یک بازی قدیمی

بیلیارد در زمان های خیلی دور

 بیلیارد یک ورزش همه جوره

اسنوکر چگونه انجام می شود؟

 لوازمی که برای بازی بیلیارد نیاز دارید

بیلیارد در ایران

 بیلیارد به شکلی که آن را امروزه می شناسیم در گذشته وجود نداشت و در حقیقت این یک شکل تکامل یافته از یک بازی است که در حدود قرن پانزدهم میلادی توسط خاندان سلطنتی فرانسه اجرا می ‌شده است. در آن بازی, افراد با استفاده از یک توپ و چوب هایی شبیه به چکش و یا گرز, بر روی یک زمین چمن به بازی می‌ پرداختند. این بازی بعد ها در حوالی قرن نوزدهم تغییراتی کرد و به روی میز هایی از چوب بلوط و پارچه سبز رنگ منتقل شد که حس همان چمن را القا می کرد و آن چکش های بزرگ به چوب های باریک تبدیل شدند.

این بازی توانست توجهات بسیار زیادی را به سمت خود جلب کند, طوری که به سرعت در ارتش انگلستان, این بازی به یک تفریح روزانه تبدیل شد. شخصی به نام ژان رابرت, در اواخر دهه ۱۸۰۰ میلادی در در طی سفر هایی که به سراسر جهان داشت, این بازی را گسترش داد. به طوری که در هند, کارخانه ‌ای برای ساخت میز های بیلیارد تاسیس کرد.

ریشه های این بازی و بازی چوگان ما ایرانی ها خیلی به هم نزدیک است؛ آن ها موفق شدند تا شکل قدیمی بازی شان را مدرن کرده و آن را حفظ کنند, ولی ما در این امر بسیار ضعیف عمل کردیم و نتوانستیم از بازی چوگان یک مدل امروزی به جهان ارائه کنیم.

یک شکل دیگری هم که بسیار به ریشه‌ های بازی بیلیارد نزدیک است, ورزش هاکی روی چمن است که البته به طور قطعی نمی توان آن را جدا از هاکی روی یخ دانست و باید گفت که گر چه ریشه همه این بازی ها به هم شباهت دارد, اما این که بگوییم کدام یک از دیگری الهام گرفته شده, حرف دقیقی نیست.

 از این بابت می‌ گویم بیلیارد یک ورزش همه جور است که شما هم می توانید به صورت انفرادی و هم به صورت دسته جمعی به انجام این بازی بپردازید؛ همچنین این بازی بر خلاف بسیاری از بازی های دیگر, انعطاف بسیار خوبی دارد و به شما این امکان را می دهد که در سناریو های مختلفی به بازی بپردازید. از جمله سناریو های معروف می ‌توان به کیوبال ایت بال و ... اشاره کرد.

 به طور کلی بازی بیلیارد را به دو رشته تقسیم می کنند که به آن ها پاکت بیلیارد و اسنوکر می گویند. اسنوکر را می توان ۲ نفره و یا با تعداد بیشتری از افراد, به صورت انفرادی و یا تیمی بازی کرد.

در این نوع بازی, ۲۱ توپ هدف که ۱۵ تای آن ها قرمز است و ۶ توپ دیگر که به رنگ های زرد, سبز, قهوه ای, آبی, صورتی و مشکی هستند استفاده می شود. همه بازیکنان باید یک توپ سفید را با چوبی که در اختیار دارند به توپ های رنگی دیگر بزنند و آن ها را وارد سوراخ هایی که در دور میز تعبیه شده بیندازند؛ هر یک از این رنگ ها, یک امتیاز مشخصی دارد. مثلاً توپ های قرمز رنگ, هر کدام 1 امتیاز و توپ زرد رنگ ۲ امتیاز و ...

بازیکنان باید ابتدا همه توپ های قرمز را وارد سوراخ ها کنند و سپس بر اساس شماره گذاری, نوبت توپ های رنگی است. در نهایت برنده بازی کسی است که بتواند امتیاز بالا تری را به دست آورد. البته قواعد و قوانین اسنوکر, بیش از اینهاست و شرح آن را به مقالات دیگر می ‌سپاریم.

یک سبک بسیار معروف بیلیارد ایت بال نام دارد؛ این شیوه بازی کردن در سال ۱۸۹۰ ابداع شد و به سرعت به یکی از روش های متداول بازی در سراسر جهان تبدیل شد. یکی دیگر از معروف ترین های این بازی, بازی کردن به شیوه ناین بال است.

در این بازی, ما از 9 عدد توپ شماره دار از ۱ تا ۹ و یک عدد توپ سفید رنگ, موسوم به کیو بال یا همان توپ سفید استفاده می شود. هر بازیکن بایستی که اول به آن توپی ضربه بزند که از همه پایین ترین شماره را دارد؛ در این حین اگر همراه با آن توپ توپ دیگری هم وارد سوراخ ها شود اشکالی ندارد و این ادامه پیدا می کند تا زمانی که این بازیکن دیگر نتواند با ضربه ‌ای توپی را وارد سوراخ کند.

 در صورتی که یکی از بازیکنان مرتکب خطا بشود, بازیکن دیگر اجازه دارد تا توپ سفید را در هر نقطه‌ ای از میز که بخواهد قرار دهد و بازی را از آنجا شروع کند. در ابتدای بازی, توپ ها با استفاده از مثلث چوبی در یک سمت میز به حالت لوزی شکل, به نحوی که راس آن مقابل نقطه شروع قرار گیرد چیده می‌ شوند و توپ سفید, یا همان کیو بال, مستقیماً روبروی آن ها و بر روی نقطه شروع قرار می گیرد.

شما می توانید این بازی را در چند دست انجام دهید؛ در این حالت, برای شروع دست اول, به طور توافقی یا با انداختن یک سکه, آغاز کننده بازی مشخص می شود. اما در دست های بعدی, شروع کننده بازی, آن بازیکنی است که دست قبلی را برنده شده باشد.

اگر به ورزش تنیس علاقه دارید نکات مهم در آموزش تنیس را از دست ندهید!

اولین چیزی که نیاز دارید یک میز استاندارد است؛ سطح بازی میز باید ۱۷۷ در ۳۵۶ سانتیمتر باشد و حداکثر خطای مجاز در ابعاد میز, تنها یک سانتی متر است. ارتفاع میز از سطح زمین حداقل ۸۵ سانتی متر و حداکثر می تواند ۸۷ سانتی متر باشد. یک سری خط کشی ها بر روی میز وجود دارد که به صورت خط مستقیم عرضی و یک نیم دایره است که قوانین خاصی برای رسم آنها وجود دارد. قطر دهانه سوراخ ها یک اندازه دقیق داشته و توسط فدراسیون جهانی تعیین می شود.

توپ ها دارای وزن کاملا مساوی هستند و حداکثر مجاز در وزن آن ها, نباید بیشتر از 3 گرم باشد. در صورتی که بازیکنان به توپ های موجود در زمین ایرادی داشته باشند, آن ها مجاز هستند تا با تصمیم داور, توپ ها را با توپ های دیگر تعویض کنند.

 چوب های مورد استفاده در این بازی نباید کوچکتر از ۹۱ سانتی متر و دارای شکل و فرمی غیر از آنچه که پذیرفته شده داشته باشد. اما حداکثر اندازه‌ ای برای آن ها تعریف نشده است. البته شما نمی توانید از چوبی با هر اندازه برای بازی کردن استفاده کنید؛ چرا که چوب های خیلی بلند, تعادل نشانه گیری شما را دچار اشتباه می کند.

یک سری ابزار جانبی هم برای این بازی وجود دارد که بازیکنان برای بالا بردن دقت شان و یا برای افزایش سطح استاندارد های بازی از آن ها استفاده می کنند. از جمله این وسایل می ‌توان به دستکش اشاره کرد. دست بازیکنان در حین بازی ممکن است عرق کرده باشد و هنگامی که بخواهند توپ را در زمین جا به جا کنند, این رطوبت بر سطح توپ نشسته و ضربه بازیکنان را تحت تاثیر قرار می دهد.

بنابراین در بازی های رسمی, بازیکنان موظفند از این دستکش مخصوص استفاده کنند و حق ندارند بدون استفاده از دستکش به توپ ها دست بزنند؛ همچنین بازیکنان از یک ابزار شبیه به پاک کن برای تمیز کردن نوک چوب شان استفاده می کنند تا بتوانند ضربه دقیق تری, بدون آن که چوب شان به توپ بچسبد و یا روی آن سر بخورد داشته باشند.

بیلیارد در ایران تا قبل از سال ۱۳۸۰ شمسی فدراسیون نداشت و جنبه رسمی به خود نگرفته بود, اما در این سال, با تأسیس فدراسیون بولینگ و بیلیارد رسمیت پیدا کرد و به سرعت جای خود را در بین ورزش های همگانی پیدا کرد. در ایران, هم بازیکنان مرد و هم بازیکنان زن در این رشته به فعالیت می پردازند و همچنین در مسابقات بین المللی حضور پیدا می کنند.

یک فدراسیون در آسیا برای این بازی وجود دارد و بسیاری از کشور های قاره کهن, از ایران, اندونزی و کره گرفته تا عربستان, سوریه و حتی نپال, اعضای این فدراسیون هستند.

متاسفانه این بازی در ایران به یک بازی لوکس معروف شده است و البته علت های بسیار واضحی هم دارد. چرا که خرید ابزار بیلیارد بسیار گران بوده و به نحوی نیست که بسیاری از افراد بتوانند آن را در خانه شان داشته باشند. بنابراین افرادی که به این بازی علاقه دارند, در باشگاه ها و یا کافه ها و عموماً برای تفریح به آن می پردازند.

تقریباً همه تجهیزات بیلیارد موجود در کشور, وارداتی بوده و تولید کنندگان معروفی در داخل کشور برای ساخت تجهیزات آن وجود ندارد. اما هیچ یک از این موانع برای علاقمندان سد راه نمی شود و همه می توانند با پرداخت هزینه‌ای اندک, در یک باشگاه به انجام این بازی بپردازند. 

امروز پس از گذشت بیست سال از تاسیس فدراسیون رسمی بولینگ و بیلیارد ایران گذشته و ما می توانیم با اطمینان بالایی بیان کنیم که در همه شهر ها یا باشگاه بیلیارد وجود دارد و یا کافی شاپ و یا رستوران هایی هستند که در کنار خدمات خودشان امکان انجام این بازی را فراهم کرده ‌اند.

 این بازی به شطرنج تشبیه شده است؛ به این معنا که افراد به هنگام بازی کردن, نیاز دارند تا یک استراتژی مشخص را دنبال کنند تا علاوه بر اینکه برای خودشان کسب امتیاز می‌ کنند, مانع گرفتن امتیاز حریف نیز بشوند و این نیازمند مهارت و دقت بالایی است که به تدریج و در طی بازی های متعدد آن را به دست می‌آورند.

همچنین در باشگاه های مخصوص این بازی, استادان چیره دستی وجود دارند که به آموزش دیگر آن پرداخته و بعد ها از این بازیکنان برای شرکت در مسابقات استفاده می کنند. بیشتر بازیکنان در ایران, از قشر جوان و نوجوان هستند؛ اما در سایر کشور ها و به خصوص کشور های اروپایی, هم جوانان و هم بزرگسالان به انجام این بازی علاقه مند هستند و این تعجب آور نیست, چرا که این بازی, بازی های ملی آن ها به حساب می آید و همانطور که در آمریکا بیسبال طرفداران زیادی دارد, در انگلستان هم, بیلیارد همین قدر صاحب شهرت است .